Smart Contracts (Engels voor: Slimme Contracten) zijn digitale overeenkomsten die op een blockchain worden opgeslagen en automatisch worden uitgevoerd zodra vooraf bepaalde voorwaarden en condities zijn vervuld.
Deze technologie faciliteert activiteiten zoals het uitvoeren van een token pre-sale voor een vooraf bepaalde prijs, het uitwisselen van twee tokens tegen de juiste waarde, het te koop aanbieden of aankopen van een NFT op een marketplace, of het automatisch uitkeren en verdelen van dividend.
Bovendien wordt elke NFT en reguliere token vanuit een smart contract gecreëerd, en worden alle statistieken en regels opgeslagen waaraan de token of collectie onderhevig is. Denk hierbij aan de oorspronkelijke prijs, het aantal stuks, en of de collectie vrij verhandelbaar is met elke andere wallet op de blockchain. Ook wordt hierin aangegeven waar de bijbehorende gegevens, zoals afbeeldingen, te vinden zijn. Al deze informatie is vastgelegd in het contract in de vorm van functies. Wie deze functies mag gebruiken of aanpassen, is een cruciaal detail en wordt eveneens in het contract opgeslagen. Voor sommige contracten is het belangrijk om flexibel te blijven, maar in de wereld van collectibles of bijvoorbeeld memetokens vinden gebruikers het vaak wenselijk dat zoveel mogelijk eigenschappen onveranderbaar zijn. Om dit te verzekeren, kan de beheerder van een contract ervoor kiezen de zeggenschap erover volledig te verwijderen; hierna kan dat contract nooit meer aangepast worden.
Hoe werkt een Smart contract?
Smart contracts werken door het volgen van eenvoudige “if/when…then…”-statements die in code op een blockchain zijn geschreven. Dit is een tamelijk universele vorm van programmeerlogica. Vervolgens voert een netwerk van computers de acties uit wanneer aan de vooraf bepaalde voorwaarden is voldaan en deze zijn geverifieerd.
Bij het opstellen van een smart contract kunnen zoveel statements worden opgenomen als nodig is om de ontwikkelaar ervan te verzekeren dat de taak naar tevredenheid wordt voltooid. Voor het contract kan worden ontwikkeld, worden alle voorwaarden vastgelegd, wordt bepaald hoe transacties en hun gegevens op de blockchain worden weergegeven, wordt overeenstemming bereikt over de “if/when…then”-regels die deze transacties beheersen, worden alle mogelijke uitzonderingen onderzocht, en wordt er een kader gedefinieerd voor het oplossen van geschillen. Vervolgens kan het smart contract worden geprogrammeerd door een ontwikkelaar.
Vanwege de onveranderbaarheid (immutability) van op de blockchain opgeslagen gegevens is het extra belangrijk dat alles vooraf perfect is onderzocht, gedefinieerd en vastgelegd. De luxe van het constant kunnen aanpassen van programma’s middels simpele updates, zoals gebruikelijk is in de reguliere tech-sector, is bij smart contracts meestal niet van toepassing. Onvoldoende doordachte en geteste smart contracts kunnen leiden tot producten die niet functioneren of zelfs (financieel) exploiteerbaar zijn. Werk daarom altijd met geverifieerde standaarden en ervaren professionals wanneer je smart contracts wilt implementeren in je product of bedrijf.
Door het open-source karakter van de blockchain-sector zijn tegenwoordig veruit de meeste contracten gebaseerd op of exacte kopieën van bestaande contractstandaarden, zoals ERC20 of ERC721 op Ethereum. Organisaties die blockchain-oplossingen aanbieden voor zakelijke doeleinden gebruiken steeds vaker templates, webinterfaces en andere online tools om het opstellen van smart contracts te vereenvoudigen.
Voor en nadelen van Smart Contract
Voordelen van Smart Contracts
- Autonomie
Smart contracts hebben geen tussenpersonen of andere bemiddelaars nodig om de overeenkomst te bevestigen en voorzien gebruiker daarmee van autonomie en vrijheid.
- Manipulatie preventie
Door deze autonomie in combinatie met de transparantie van blockchain contracten wordt het risico op manipulatie door derden geëlimineerd.
- Besparing
De afwezigheid van een tussenpersoon bij smart contracts levens tot kostenbesparingen.
- Back-up
Alle documenten die op de blockchain zijn opgeslagen, worden meerdere keren gedupliceerd; daardoor kunnen originelen worden hersteld in geval van dataverlies.
- Veiligheid
Smart contracts zijn versleuteld, en cryptografie zorgt ervoor dat alle documenten veilig zijn tegen infiltratie.
- Snelheid
Smart contracts automatiseren taken door gebruik te maken van computerprotocollen, waardoor er uren worden bespaard bij verschillende bedrijfsprocessen.
- Nauwkeurigheid
Het gebruik van smart contracts resulteert in de eliminatie van menselijke fouten die optreden bij het handmatig invullen van talrijke formulieren.
- Onveranderbaarheid
Door de onveranderbaarheid staan zowel het contract zelf als de interacties ermee onherroepelijk en transparant vastgelegd op de blockchain. Dit maakt ongekend betrouwbare boekhouding en transparante verantwoording mogelijk. Zoals je zult zien, kent dit voordeel twee kanten.
Beperkingen van Smart Contracts
- Onveranderbaarheid
Het wijzigen van smart contractfuncties is in de meeste gevallen bijna onmogelijk; elke fout in de code kan tijdrovend en duur zijn om te corrigeren.
- Mogelijkheid van mazen in de wet
Door de relatieve anonimiteit die de online wereld ons verschaft in combinatie met hoe smart contracts ons in staat stellen belangrijke overeenkomsten te voltrekken, kan het soms moeilijk zijn ervoor te zorgen dat de voorwaarden worden nageleefd zoals overeengekomen of wettelijk voorgeschreven. Dit is echter aan de ontwikkelaar, aangezien al deze eigenschappen (zoals identificatie) ook vastgelegd kunnen worden in een contract.
- Derde partij
Hoewel smart contracts proberen tussenkomst van derden te elimineren, is het niet mogelijk om hen volledig uit te sluiten. Derden nemen andere rollen aan dan in traditionele contracten. Bijvoorbeeld, advocaten zijn misschien niet nodig om individuele contracten op te stellen, maar ontwikkelaars zullen hen nodig hebben om de voorwaarden te begrijpen en codes voor smart contracts te maken.
- Vage voorwaarden
Waar papieren contracten soms voorwaarden bevatten die niet altijd duidelijk zijn, kunnen smart contracts niet altijd omgaan met termen en condities die vaag zijn, wat de toepasbaarheid in meer subjectieve, flexibele of veranderlijke toepassingen bemoeilijkt.
Verrassende toepassingen van Smart Contracts
Naast de eerder genoemde voor de hand liggende toepassing van smart contracts, waarop de volledige cryptosector draait, kunnen ze ook worden toegepast in andere sectoren, van de gezondheidszorg tot de toeleveringsketen en financiële diensten. Enkele voorbeelden zijn:
Overheidsstemsysteem: Smart contracts bieden een gebruiksvriendelijke, veilige en moeilijk te vervalsen omgeving voor stemmen, waardoor manipulatie wordt verminderd en de opkomst kan worden verhoogd door online stemmen.
Gezondheidszorg: Blockchain slaat gecodeerde gezondheidsdossiers veilig op, beperkt de toegang voor privacy, en automatiseert het delen van ziekenhuisontvangsten met verzekeraars. Het ondersteunt ook voorraadbeheer en naleving van regelgeving.
Toeleveringsketen: Blockchain vervangt papieren systemen door veilige en eventueel transparante digitale versies, vermindert fraude en verlies, en automatiseert voorraadbeheer en betalingen.
Financiële diensten: Smart contracts verbeteren financiële diensten door foutcontrole, geautomatiseerde betalingen, verbeterde boekhouding, en transparante besluitvorming voor aandeelhouders.
Samenvatting
Smart Contracts zijn digitale overeenkomsten die op een blockchain worden opgeslagen en automatisch worden uitgevoerd zodra vooraf bepaalde voorwaarden en condities zijn vervuld. Het gebruik van smart contracts biedt zowel aanzienlijke voordelen als uitdagingen. Terwijl ze autonomie, veiligheid, efficiëntie, en kostenbesparingen mogelijk maken, brengen ze ook beperkingen met zich mee zoals moeilijkheden bij aanpassingen en het omgaan met vage voorwaarden. Hun toepassing strekt zich inmiddels uit van de cryptosector naar diverse andere industrieën, waar ze processen transformeren en nieuwe mogelijkheden bieden. Het is echter essentieel om smart contracts zorgvuldig te ontwikkelen en te testen, om de balans tussen flexibiliteit en onveranderbaarheid goed te beheren en hun volledige potentieel veilig te benutten.
Wees altijd voorzichtig wanneer u gebruikmaakt van smart contracts van andere bedrijven en win advies in van een professional wanneer u overweegt smart contracts te gebruiken of te implementeren.
