Blockchain betekent letterlijk “blok-keten”. Het is een techniek die werkt via een wereldwijd netwerk van computers en je kan het vergelijken met een grootboek. Een belangrijk kenmerk hiervan is dat alle gebruikers het eens moeten zijn over de inhoud. Elke computer bezit een eigen, identieke kopie van het grootboek. In dit wereldwijde gedecentraliseerde grootboek worden alle transacties vastgelegd, zodat iedereen kan zien wie wat bezit. Op deze manier ontstaat een wereldwijde, decentrale database van bezittingen. Het bijzondere aan blockchain is dat het lastig is om vals te spelen of te frauderen, bijvoorbeeld door hetzelfde tegoed meermaals te besteden. Doordat iedere computer tegelijkertijd beschikt over hetzelfde volledige grootboek, is sjoemelen met de gegevens onmogelijk.
Blockchain wordt daardoor gezien als een vertrouwensprotocol. Dat maakt blockchain een veelzijdige en breed toepasbare technologie.
Hoe werkt blockchain?
De blockchain is een wereldwijd, digitaal grootboek waarin alle transacties van bijvoorbeeld bitcoin worden vastgelegd in een aaneenschakeling van blokken, elk verbonden door cryptografische berekeningen die de echtheid van de voorgaande blokken waarborgen.
Alle computers in het netwerk, ook wel ‘nodes’ genoemd, hebben een identieke kopie van deze keten, die voortdurend wordt bijgewerkt met nieuwe, door iedereen geaccepteerde transacties. Hierdoor is het onmogelijk om eerdere transacties aan te passen, ongedaan te maken of dezelfde digitale munteenheid tweemaal uit te geven, omdat iedere wijziging direct zichtbaar en controleerbaar is voor alle betrokkenen.
Zo ontstaat een betrouwbaar en transparant systeem, een zogenaamde ‘single source of truth’, waarin alles wat is vastgelegd als onweerlegbaar, onomkeerbaar en ondubbelzinnig waar kan worden beschouwd.
Enkele kernpunten van blockchain zijn:
- Decentralisatie: In plaats van een centraal punt, hebben alle nodes een exacte kopie van de database. Dit maakt het systeem robuuster en minder vatbaar voor storingen of aanvallen. Bovendien heb je geen of minder tussenkomsten van derden en maakt dit processen minder verstoorbaar en minder kostbaar.
- Meervoudige verificatie: Elke transactie moet worden goedgekeurd door een consensus van nodes voordat deze wordt toegevoegd aan de keten.
- Onveranderlijkheid: Eenmaal opgeslagen, kan informatie niet meer worden aangepast, wat zorgt voor integriteit en transparantie.
Blockchain kan worden gebruikt voor allerlei soorten mogelijkheden, zoals:
- Financiële leningen en transacties
- Logistiek & Supply Chain management
- Auteursrechten & licenties
- Identiteitsverificatie
- Eigendomsverklaringen
- Vastleggingen van afspraken
Kortom, of het nu gaat om betalingen, leningen, eigendomsoverdracht of het veilig delen van medische gegevens, alle vormen van waarde en informatie kunnen met behulp van blockchaintechnologie veilig, transparant en direct worden uitgewisseld.
Wat zijn de voordelen van blockchain?
Blockchain biedt verschillende voordelen ten opzichte van traditionele databasesystemen. Met name op gebied van transparantie en onveranderlijkheid, waaronder:
- Veiligheid en transparantie
- Transacties worden opgeslagen met behulp van sterke cryptografie. Hierdoor is de informatie in de blockchain veilig tegen manipulatie.
- Elke wijziging wordt direct doorgevoerd naar alle nodes, waardoor de data altijd up-to-date is.
- Decentralisatie
- Er is geen centrale beheerder. Dit vermindert afhankelijkheid en voorkomt single points of failure.
- Efficiëntie
- Traditionele processen, zoals internationale betalingen of het vastleggen van contracten, worden sneller en goedkoper.
- Geen tussenpersonen meer nodig, wat kosten en tijd bespaart.
- Betrouwbaarheid
- De onveranderlijkheid van data zorgt ervoor dat transacties en gegevens permanent vastliggen.
- Door middel van een consensusproces wordt informatie gevalideerd en vervolgens aan de blockchain toegevoegd.
Voorbeelden van blockchain-toepassingen
1. Cryptovaluta
Blockchain is vooral bekend door cryptovaluta zoals Bitcoin en Ethereum. Cryptovaluta (zoals Bitcoin) zijn digitale munteenheden die beveiligd worden door cryptografie en functioneren via een gedecentraliseerd netwerk. Doordat de transacties van cryptovaluta over blockchain gaan wordt een financieel systeem zonder banken mogelijk, waardoor transacties sneller en goedkoper verlopen. Een internationale betaling via Bitcoin kan bijvoorbeeld binnen 10 minuten worden uitgevoerd, waar traditionele bankoverschrijvingen dagen kunnen duren, en door beide partijen geverifieerd worden dat de betaling zowel verzonden als ontvangen is.
2. Smart Contracts
Smart Contracts (Engels voor: ‘slimme contracten’) zijn digitale overeenkomsten die veilig op een blockchain worden opgeslagen. Ze voeren zichzelf automatisch uit zodra vooraf vastgestelde voorwaarden en condities zijn vervuld, zonder tussenkomst van derden. Hierdoor verloopt de afhandeling van transacties sneller, transparanter en betrouwbaarder, wat het vertrouwen in externe partijen vermindert en kosten bespaart. Dit kan nuttig zijn in sectoren zoals:
- Supply Chain: Steeds meer blockchain-oplossingen zijn zichtbaar in de voedselketen. Daar wordt blockchain ingezet om transparantie te creëren in de herkomst van voedingswaren, authenticiteit aan te tonen en bijvoorbeeld beter en adequater te kunnen handelen bij terugroepacties.
- Ticketing: Met een op blockchain gebaseerde ticketing-oplossing kunnen kaartjes voor concerten of evenementen als unieke, digitale tokens worden uitgegeven, zodat vervalsing onmogelijk is en doorverkoop transparant blijft of enkel kan plaatsvinden met authorisatie van de uitgever van de tickets.
- Zorg en ziekenhuizen: In de gezondheidszorg kan blockchain worden ingezet om patiëntgegevens veilig en gedecentraliseerd op te slaan, zodat zorgverleners en patiënten altijd toegang hebben tot actuele, betrouwbare informatie. Dit verbetert de efficiëntie, verkleint het risico op fouten en garandeert de privacy van de patiënt. Bovendien vergemakkelijkt dit het proces om gegevens, bijvoorbeeld tussen ziekenhuizen, uit te wisselen.
Uitdagingen en toekomst van blockchain
Hoewel blockchain veelbelovend is, zijn er ook uitdagingen:
- Energieverbruik
- Het verifiëren en toevoegen van transacties kost veel rekenkracht. Vooral bij cryptovaluta zoals Bitcoin is dit een probleem. Innovaties zoals “Proof of Stake” worden onderzocht om dit te verbeteren.
- Complexiteit
- Blockchain kan ingewikkeld zijn om te implementeren en vereist gespecialiseerde kennis. Voor veel mensen is blockchain nog complex en technisch, wat de adoptie door een breder publiek belemmert.
- Regelgeving
- De technologie roept vragen op over wet- en regelgeving, vooral rondom privacy en beveiliging.Hoewel blockchain veilig kan zijn, kunnen smart contracts en externe koppelingen kwetsbaarheden bevatten. Daarnaast moet rekening worden gehouden met de privacy van gebruikers.
- Door het ontbreken van duidelijke wet- en regelgeving zorgt voor onzekerheid, waardoor bedrijven terughoudend kunnen zijn in het adopteren van de technologie.
Toekomstperspectief
Ondanks uitdagingen zoals schaalbaarheid, energieverbruik, complexe regelgeving, gebrek aan gebruiksvriendelijkheid, interoperabiliteit, veiligheids- en privacykwesties, en de kosten voor ontwikkeling en implementatie, biedt blockchain op de lange termijn veel potentieel. Naarmate de technologie verder rijpt, wet- en regelgeving duidelijker worden en meer gebruiksvriendelijke toepassingen ontstaan, zal blockchain zich steeds beter aanpassen aan de behoeften van bedrijven, overheden en consumenten. Hierdoor kan blockchain in de toekomst uitgroeien tot een betrouwbare, efficiënte en transparante basislaag voor talloze sectoren en toepassingen. De komende jaren zullen er ongetwijfeld nieuwe innovaties en toepassingen komen, waardoor blockchain steeds meer een integraal onderdeel van onze samenleving zal worden.
